Ballina Bota ANALIZA: Europa duhet të bëjë një marrëveshje të re për Boris Johnson

ANALIZA: Europa duhet të bëjë një marrëveshje të re për Boris Johnson

Kryeministri i ri i Britanisë, Boris Johnson, fitoi duke premtuar të bënte diçka që liderët e Evropës kanë kohë që nuk kanë pranuar ta lejojnë: rinegociojë marrëveshjen e tërheqjes së Bitanisë nga BE-ja. BE duhet të rinegociojë sërish, jo për të ndihmuar Johnson, por për arsye strikte egoiste.

Pika e vazhdueshme e mosmarrëveshjeve në sagën e Brexit ka qenë e ashtuquajtura “backstop”, plani për të shmangur infrastrukturën e re kufitare midis Irlandës, e cila do të mbetet pjesë e BE dhe Irlandës së Veriut, e cila nuk do të jetë. Kjo lidh Britaninë në një bashkim doganor me BE dhe kërkon pajtueshmëri me pjesën më të madhe të rregullimit të tregut të Evropës. Do të ishte një lloj anëtarësimi i klasit të dytë, pa pasur mundësi ndërhyrjeje në rregullat apo klauziola dalëse. Britania mund të hartojë aranzhime alternative kufitare, por Evropa vendos nëse ato janë të mjaftueshme dhe Britania nuk mund të heqë dorë nga marrëveshja në mënyrë të njëanshme.

Mund të kuptohet pse Brexiteers janë të pakënaqur. Kundërshtimi ndaj kësaj pjese të marrëveshjes së Brexit është arsyeja kryesore pse qeveria e May dështoi, tri herë, për të kaluar marrëveshjen në parlament. Kjo është arsyeja pse Johnson tani është në krye. Mes kaosit të tanishëm politik, nuk sundon asgjë, por mundësia që marrëveshja të qëndrojë ashtu sikurse është dhe të kalojë me herën e katër është e pakët.

Mundësitë e tjera janë shumë më të mundshme: Një Brexit i qëllimshëm i llojit që Johnson ka premtuar, një Brexit aksidental nëse Brexiteers dhe Remainers në Parlament vazhdojnë të luftojnë me njëri-tjetrin, një referendum të dytë, zgjedhje të përgjithshme, madje dhe revokimi i njëanshëm i vendimit për të lënë BE. Por kjo është çështja: Të gjitha këto mundësi janë më të këqija për BE se sa krijimi i një marrëveshje të re pa ‘backstop’.

Një Brexit pa marrëveshje do ta dëmtonte Britaninë rëndë, pa dyshim, por ajo do të dëmtonte edhe ekonomitë e BE në një kohë kur perspektivat e tyre nuk duken të ndritshme. Një referendum i ri, zgjedhje të përgjithshme ose tërheqje nga Brexit do shkaktonin kriza dhe pasiguri. Përsëri, Britania do të ishte viktima kryesore e trazirave të vazhdueshme, por, përsëri, Evropa do të pësonte dëme kolaterale. Një Britani që është gjysmë brenda e gjysmë jashtë BE-së është një shpërqendrim paralizues.

Asnjë nga këto alternativa nuk ofron zgjidhje, apo edhe një rezultat të parashikueshëm. Udhëheqësit e Evropës tashmë janë të lodhur, me arsye, prej sagës Brexit. Dhe kjo është arsyeja pse ata duhet të ndihmojnë për ta shtyrë atë drejt, dhe jo larg, një zgjidhjeje të rregullt.

Forma që duhet të marrë Brexit është e thjeshtë: Duhet larguar ‘backstop’ nga marrëveshja dhe zëvendësuar me një angazhim për të shmangur, me çdo kusht, instalimin e infrastrukturës fizike në kufirin e Irlandës Veriore. Do të jetë e vështirë të hartosh një kufi të padukshëm dhe kjo varet nga specifikat e marrëveshjes afatgjatë të tregtisë që Britania dhe BE përfundimisht arrijnë. Bisedimet formale për atë marrëveshje afatgjatë mezi kanë filluar. Marrëveshja e tërheqjes parashikon një periudhë kalimtare kur marrëveshjet tregtare nuk ndryshojnë, në pritje të marrëveshjes për largimin përfundimtar. Për këtë arsye çështjet e kthyera mund të paraqiten dhe të trajtohen më vonë.

Ekzistojnë dy kundërshtime kryesore, të pranueshme në dukje si të vërteta. Në fakt, të dyja janë qartësisht të gabuara.

Së pari është ideja se kjo zgjidhje do të tradhtonte njerëzit e Irlandës, në veri dhe në jug të kufirit, duke lënë një pyetje jetike që prek të ardhmen e tyre të pazgjidhur. Gjithsesi çështjet e kufirit nuk mund të zgjidhen plotësisht deri në përfundimin e marrëveshjes tregtare afatgjatë.

Zgjidhjet e vërteta, teknologjike dhe administrative do të kërkojnë kohë dhe para për t’u arritur, por ato nuk janë të pamundura dhe nuk duhet të hidhen poshtë si mendime optimiste. Sfida e paraqitur nga një Britani që qëndron jashtë bashkimit doganor dhe tregut të BE do të jetë shumë e madhe, por problemi nuk është i pakalueshëm.

Kundërshtimi i dytë është se Johnson do ta shiste çdo tolerim si një fitore dhe BE, të etur për të dekurajuar defektet e mëtejshme, nuk mund të lejojë që Britania të dalë apo duket fitimtare, sidomos me Boris në Kryeministri.

Por në fakt tolerimi nuk do të duket aspak si fitore. Politika e vendit është shkatërruar. Ekonomia ka marrë një goditje serioze. Dy kryeministra kanë humbur. Dhe imazhi i vendit në botë duket i dëmtuar përtej riparimit. A nuk është kjo një pengesë e mjaftueshme? Lejimi i një dalje të rregullt nuk do të zhbëjë dëmin ekonomik dhe politik që Britania tashmë ka shkaktuar në vetvete. As nuk do të siguronte suksesin e Brexit.

Bisedimet dhe refuzimet për të folur janë çështje strategjie dhe kursi më i mirë nuk është gjithnjë i qartë. Në këtë rast, megjithatë, është. Europa duhet të mendojë përsëri. Këmbëngulja për të refuzuar një marrëveshje të re është irracionale.

Bloomberg

@tn.lajmelokale
@tetovanews