Edhe pse internacionalizmi ka qenë ruajtja e së majtës të paktën që nga koha e Revolucionit Francez, tani ai ka marrë një rol paradoksal në lëvizjet moderne populiste dhe nacionaliste të krahut të djathtë. E megjithatë, për shkak se karakterizohet vetëm nga ajo që kundërshton, internacionalizmi nacionalist mund të jetë vetëm një forcë shkatërruese.
Nga Kemal Derviş, Caroline Conroy
Udhëtimet e gjera të Steve Bannon në Europë këtë vit nuk kanë tërhequr aq shumë vëmendje sa duhet, duke pasur parasysh se ai është teoricieni kryesor i nacionalizmit të presidentit të SHBA-së, Donald Trump. Bannon tani dëshiron të ndërtojë një federatë të partive nacionaliste në Europë. E megjithatë, dikush mund të pyesë veten se si ideologu i “Amerika e para” mund ta ndjekë projektin e tij politik në një vend tjetër që nuk është Amerika. Duke bashkuar forcat me lideren franceze të ekstremit të djathtë, Marine Le Pen – një mbështetëse e hapur e presidentit rus Vladimir Putin – Bannon duket se ka në mendje një lloj të ri të “neo-nacionalisti ndërkombëtar”.
Ndërkohë që gjithnjë e më shumë vende transformohen në “autokraci nacionaliste” dhe “demokraci iliberale” nën sundimin e të fortit, nacionalizmi është bërë një emërues i përbashkët ideologjik. Por çështja është nëse dikush duhet të marrë seriozisht oksimoronin e ndërkombëtarizmit nacionalist.
Historikisht, internacionalizmi në përgjithësi ka qenë ruajtja e së majtës, duke filluar me përpjekjet e revolucionarëve francezë për të eksportuar projektin e tyre politik në të gjithë Europën. Ishte diktatura e Napoleon Bonapartit ajo që i dha fund kësaj përpjekjeje. Por është interesante të imagjinohet se çfarë do të kishte ndodhur nëse shtetet e Europës atëherë ideologjike do të kishin marrë rrugën e e republikanizmit perandorak.
Në fillim të shekullit të kaluar, internacionalizmi socialist u afrua më shumë se paraardhësit e tij për të realizuar ambiciet e tij global. E rrënjosur mirë në marksizmin klasik, lëvizja socialiste e konsideroi shtetin komb si një mjet tranzitor për arritjen e universalizmit proletar. Shumica e vendeve përfundimisht do të miratonin komunizmin nën një kuadër ndërkombëtar dhe shteti komb do të bëhej i vjetërsuar.
Në atë kohë, komunistët kryesorë si Rosa Luxemburg – dhe madje edhe Vladimir Lenini për një kohë – besonin se institucionet komuniste do të fitonin një terren në Gjermaninë e pas Luftës së Parë Botërore dhe më pas do të rrezatonin në pjesën tjetër të botës. Me rënien e Rusisë Perandorake, bolshevikët parashikuan Bashkimin Sovjetik që shërbente si pararojë e komunizmit global. Por kur revolucionet komuniste në pjesën tjetër të Europës dështuan, Joseph Stalin dhe Nikolai Buharin e rikonceptuan detyrën historike të Bashkimit Sovjetik si ndërtimin e “socializmit në një vend”.
Bashkimi Sovjetik fillimisht u konceptua si një federatë e republikave socialiste nën zgjedhën e një strukture të dyfishtë institucionale që përbëhej nga një burokraci ministrish “të zakonshme”, nga njëra anë, dhe nga Partia Komuniste, nga ana tjetër. Nën këtë marrëveshje, komisarët e partisë formuan një strukturë paralele pushteti dhe i raportonin Komitetit Qendror të Partisë Komuniste. Në teori, republikat e federatës ishin të barabarta dhe nacionalizmi rus ishte nënshtruar. Në realitet, republika ruse dominoi menjëherë të tjerat sepse ajo ishte selia e pushtetit.
Në frontin ekonomik, Bashkimi Sovjetik nuk kishte një politikë eksplicite nacionaliste-proteksioniste. Megjithatë, për shkak se prodhimi ishte planifikuar në mënyrë qendrore nga Moska, politikëbërja ekonomike luajti një rol proteksionist, duke favorizuar disa republika sovjetike mbi të tjerët.
Për dekada me radhë pas Luftës II Botërore, shumë parti opozitare komuniste dhe të majta socialiste në Europë do të ndiqnin udhëheqjen e Kremlinit. Këto përfshinin Partitë Komuniste Franceze dhe Italiane, secila prej të cilave komandonte rreth një të tretën e elektorateve të fragmentuar të vendeve të tyre, si dhe Partinë Social Demokrate të Gjermanisë, e cila nuk i braktisi formalisht rrënjët e saj marksiste deri në Kongresin Bad Godesberg të vitit 1959.
Ndërkohë, Perëndimi vazhdoi të dominonte ekonominë botërore. Me Shtetet e Bashkuara që udhëhiqnin rrugën, vendet perëndimore liberalizuan tregtinë dhe i inkurajuan të tjerët të hapnin ekonomitë e tyre. Me kalimin e kohës, vendet e reja të pavarura në zhvillim do t’i bashkoheshin rendit ndërkombëtar të udhëhequr nga Perëndimi. Madje edhe Kina, parimisht një vend komunist, përfundimisht do të përqafonte parimet ekonomike perëndimore në përpjekjen e saj për t’u rritur akoma më shumë. Brenda demokracive perëndimore gjatë kësaj kohe, socializmi kryesisht u braktis dhe u zëvendësua nga demokracia sociale, e cila hodhi poshtë planifikimin qendror në favor të tregjeve si një mekanizëm për ndarjen e burimeve.
Kundër këtij sfondi historik, si duhet ta interpretojmë nismën e Bannonit? Objektivi i tij sigurisht që nuk është të ndërtojë një alternativë të krahut të djathtë në federatën sovjetike. Krerët nacionalistë europianë të krahut të djathtë si Jérôme Rivière i French National Rally (së fundmi e riemërtuar Fronti Kombëtar) e kanë hedhur poshtë atë ide plotësisht. “Bannon është një amerikan dhe nuk ka asnjë vend në një parti politike europiane,” tha Rivière për Politico në korrik. “Ne hedhim poshtë çdo ekzistencë supra-nacionale dhe nuk po marrim pjesë në krijimin e ndonjë gjëje me Bannonin.”
Atëherë misioni i Bannonit nuk është të përmirësojë politikëbërjen apo të ndërtojë institucione të reja për menaxhimin e sfidave ekonomike dhe teknologjike të shekullit njëzet e një. Përkundrazi, fokusi i tij i vetëm është dobësimi dhe, nëse është e mundur, zbërthimi i përfitimeve “liberale-sociale”, siç është projekti europian.
Në zemër të këtij projekti janë dy lloje internacionalizmi që Bannon dhe aleatët e tij duan të shkatërrojnë: njëri i qendrës së djathtë liberale dhe tjetri i qendrës së majtë liberale. Ky qëllim, më shumë se çdo ngjashmëri politike, është ajo që bashkon partitë e ekstremit të djathtë të Europës. Pavarësisht dobësisë së saj, Europa është ende qendra e të menduarit liberal ndërkombëtar. Dhe kjo e bën atë bête noire të nacionalistëve kudo.
Project Syndicate
